استاد جمشید ارجمند از خانه سینما به خانه ابدی مشایعت شد

او ادامه داد: وقتی می‌گوییم کسی ادیب بوده یعنی ویژگی‌ها و مهارت‌های زیادی داشته که این‌ها یک شبه به دست نمی‌آیند. جمشید ارجمند منتقد، نویسنده، مترجم و شاعر بود و به جرأت می‌شود واژه ادیب را برای او بکار برد، او جلوه‌ای از ادب بود که ما را ترک کرد.

مدیرعامل خانه سینما فرصت را در جمع اهالی سینما و رسانه غنیمت شمرد و با بیان اینکه با ادب بودن یعنی قدم زدن در مدار اعتدال و احترام به دیگران، اظهار کرد: متأسفانه در روزهای اخیر شاهد اتفاقاتی درباره پیگیری پرونده پزشکی عباس کیارستمی بودیم. من از همین جا موضع خانه سینما را اعلام می‌کنم که این موضوع چندان فوری نیست و می‌شود با صبر و حوصله آن را پیگیری کرد و نیازی به رودررو قرار دادن جامعه پزشکی و جامعه هنری نیست. در این زمینه هر کار جمعی یا فردی اگر قرار است انجام شود حتما با خانه سینما هماهنگ شود تا به بهانه پیگیری این اتفاق، شاهد اتفاق ناخوشایند دیگری نباشیم.

در ادامه‌ی مراسم تشییع جمشید ارجمند دوستانش و منتقدان حاضر از این منتقد و نویسنده سخن گفتند.

علی عباسی تهیه‌کننده قدیمی سینما و از دوستان زنده‌یاد ارجمند نیز در سخنانی با اشاره به سابقه آشنایی 56 ساله با جمشید ارجمند، یادآور شد:‌ زمانی که 17 ساله بودم و در مطبوعات قلم می‌زدم توفیق دوستی با عزیزانی همچون جمشید ارجمند، پرویز دوایی و پرویز نوری را داشتم و آن‌ها با سخاومت مرا در جرگه خود راه دادند. آن زمان با اینکه هنوز به سن قانونی نرسیده بودم با تلاش زیاد اولین برنامه سینمایی تلویزیون به نام «شما و سینما» را راه انداختم و برای کمک به جمشید ارجمند مراجعه کردم و از او یاری خواستم. او نیز که به معنای واقعی اسمش ارجمند بود کمک زیادی به من کرد و من مطالب برنامه را از او می‌گرفتم و اجرا می‌کردم.

تهیه‌کننده «سوته‌دلان» افزود: اگر "سازمان سینمایی پیام" ایجاد شد مرحوم لطف او بود که در شرایط بد دست مرا گرفت و اگر در این سازمان بزرگان زیادی مثل علی حاتمی، امیر نادری و عباس کیارستمی اولین کارهایشان را ساختند از بن‌مایه لطف جمشید ارجمند بود و من خودم را مدیون او می‌دانم.

سپس جواد طوسی (رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی) ضمن تسلیت به جامعه منتقدان و اهالی فرهنگ و هنر اظهار کرد: ویژگی بارز جمشید ارجمند در عین چند وجهی بودنش، تواضع و فروتنی او بود. فصل مشترک او با عباس کیارستمی هویت‌مندی او بود زیرا کیارستمی هم علیرغم شهرت جهانی‌اش همواره به ریشه‌هایش تکیه می‌کرد. ارجمند هم با اینکه اولین نسل منتقدان جدی سینما در دهه 40 بود و شرایط جلای وطن را داشت در سرزمین‌اش ماند و درِ خانه کوچکش در دارآباد همواره به روی عاشقان سینما باز بود.

این منتقد سینما ادامه داد: سوال اینجاست که چرا همواره ما مستقیم و غیرمستقیم به کسانی مثل ارجمند و کیارستمی جفا می‌کنیم در حالی که تنهایی دوران کهنسالی او می‌توانست اتفاق نیفتد. آیا سیاست‌گذاران فرهنگی ما نمی‌توانستند با توجه به دانش و توانمندی‌های گسترده ارجمند، او را در حوزه‌ای جذب کنند و راهی برای بیرون آمدن از تنهایی او ایجاد کنند؟ بخشی از گوشه‌نشینی این منتقد قدیمی به کم کاری ما مربوط می‌شود. امیدواریم این پل ارتباطی عاطفی را محدود به مجلس ترحیم نکنیم و از هر فرصتی برای دریافتن این بزرگان استفاده کنیم.

فریدون جیرانی نیز در سخنانی با اشاره به اینکه فعالیت‌های جمشید ارجمند به بعد از کودتای 28 مرداد 1332 برمی‌گردد، اظهار کرد: عده‌ای از جوانان نسلی که در نهضت ملی شدن صنعت نفت شرکت کرده بود بعد از شکست این نهضت تصمیم گرفتند با رفتن به یک مجله سینمایی یعنی «ستاره سینما» این شکست را فراموش کنند. در آن نسل جمشید ارجمند هم بود، گرچه آن زمان نقد سینمایی نمی‌نوشت و فعالیت‌های سیاسی داشت و به خاطر آن‌ها اوایل دهه 40 به زندان هم افتاد.

این کارگردان و روزنامه‌نگار سینمایی با بیان اینکه خاطره ما از این نسل از منتقدان به رواج فیلم‌های خارجی در سینمای ایران و شروع نقدنویسی مجله‌هایی چون «فردوسی» و «ستاره سینما» برمی‌گردد، گفت: جمشید ارجمند در «فردوسی» هم نقد می‌نوشت و با آثار او در دهه 50 بود که ما فهمیدیم نقد سینمایی و نقد سیاسی چیست. آثار او به دوره‌ای برمی‌گردد که نمی‌شد حرف سیاسی زد اما او نقدهای سیاسی و اجتماعی تندی می‌نوشت و حرفش را می‌زد. اما چرا خاطرات ما از او به قبل از انقلاب برمی‌گردد و بعد از انقلاب خاطرات زیادی از او نداریم؟!

لیلی گلستان نویسنده، مترجم و از دوستان قدیمی جمشید ارجمند نیز با اشاره به دوستی خود با این منتقد فقید که از سال 48 در مجله «تماشا» شروع شده بود، یادآور شد: جز خاطرات خوش و صورت مهربان و صفاتی مثل شرافت، نجابت، شعور، هوش، سعه صدر و ملایمت و بسیاری صفات نیک دیگر خاطره‌ای از او ندارم و جمع این صفات می‌شود جمشید ارجمند. هیچ‌کس نمی‌تواند جای او را در حوزه نقد ما بگیرد چون او هرگز در رابطه با کسانی که آثار آن‌ها را نقد می‌کرد حب و بغض و مسائل دیگر را در نظر نمی‌گرفت و انسان بسیار شریفی بود.

او ادامه داد: من یکی از بهترین دوستان خود را از دست دادم و از این بابت متأسفم. همچنین برای جامعه منتقدان که امروز کارشان فقط ایراد گرفتن و فحش دادن به این و آن شده است متأسفم که چنین انسانی را از دست داد.

جهانبخش نورایی (نویسنده و منتقد) یادداشتی را برای این منتقد درگذشته آماده کرده بود که در بخش‌هایی از آن نوشته بود: در بزرگداشتی که سال 84 برای جمشید ارجمند تدارک دیده شده بود کتابی به همت زاون قوکاسیان درباره جمشید ارجمند چاپ شد و من در آن کتاب یادداشتی نوشته بودم و گفته بودم که جمشید در نقدنویسی خلاصه نمی‌شود و صمیمت و آرامش او جزو ویژگی‌های ذاتی اوست. حال در این مراسم برای دومین بار درباره او حرف می‌زنم و از کوتاهی خودم در سرزدن به او شرمسارم.

او ادامه داد: کسانی که امروز برای بدرقه او آمده‌اند شیفته دانش و بینش او هستند. او نویسنده، مترجم و پژوهشگری قابل بود و گرچه بارها به آستانه مرگ رفته بود هرگز ندیدیم گلایه‌ای بکند. خانواده و اطرافیان او بی‌گمان به او افتخار خواهند کرد.

فرزاد رسول‌اف که در نشریات مختلفی با جمشید ارجمند همکاری کرده بود نیز درباره جایگاه علمی جمشید ارجمند گفت: او از لحاظ علمی در جایگاهی بود که غیر از نشریات سینمایی، سردبیر بسیاری از نشریات معتبر علمی کشور هم بود. او دکترای اقتصاد گردشگری از دانشگاه مارسی را داشت و در ایران نیز در همین زمینه فعالیت کرد و در موسسه اقتصاد کشاورزی نشریه‌ای را پایه‌گذاری کرد که همچنان منتشر می‌شود.

او در ادامه یادآور شد:پس از آن چند نشریه علمی و اقتصادی دیگر در حوزه‌های مختلف با همکاری او راه‌اندازی کردیم که همگی با سردبیری او اداره می‌شد و با توجه به تسلط او به مسائل اقتصادی و ادبیات ژورنالیستی این نشریات هر کدام در حوزه خود مایه افتخار بودند. جایگاه علمی او فراتر از چیزی است که مردم با آن آشنا هستند اما فروتنی او اجازه نمی‌داد در این باره تبلیغ کند.

دکتر فخری‌زاده (مدیر انتشارات روزنه کار) نیز که با جمشید ارجمند همکاری و آشنایی طولانی داشت درباره او گفت: ارجمند اثر زیادی در زندگی من و کتاب‌هایی که منتشر کردم، داشت و همیشه در مورد چاپ کتاب‌های مختلف به من تذکراتی می‌داد. زمانی از او خواهش کردم که سرپرستی دایرة‌المعارف بزرگ معرفی فیلم را قبول کند و قراردادی هم با او بسته شد اما متأسفانه مشکلات جسمانی اجازه همکاری نداد و خود او پیشنهاد داد تا فرد دیگری جایگزین او شود.

او با اشاره به آشنایی 30 ساله با این منتقد قدیمی گفت: او در این سال‌ها از خیلی‌ها جفا دید و کسانی که در دوران حیاتش باید به ملاقاتش می‌رفتند، نرفتند و حتی کسانی که مدیون او هستند امروز به مراسم بدرقه او هم نیامدند.

سیروس علی‌نژاد منتقد سینما نیز در سخنانی با اشاره به اینکه جمشید ارجمند منتقدی جامع‌الاطراف بود اما فقط به نقد سینمایی مشهور شده بود، گفت: هر مجله‌ای که او سردبیری آن را بر عهده داشت به بهترین شکل ممکن منتشر می‌شد و او در زمینه‌های مختلف مقاله، گزارش، نقد، ترجمه و حتی طنزنویسی توانا بود و ما همواره از او مشورت می‌گرفتیم. اگر امروز سندیکای منتقدان و نویسندگان یا طنزنویسان وجود داشت آن‌ها هم باید مراسم‌هایی در بزرگداشت جمشید ارجمند برگزار می‌کردند.

شاهرخ دولکو منتقد سینمایی و داماد جمشید ارجمند و همچنین طهماسب صلح‌جو از دیگر افرادی بودند که دقایق کوتاهی درباره این منتقد فقید صحبت و اظهار تسلیت کردند.

پس از پایان سخنرانی‌ها و بزرگداشت جمشید ارجمند که در حیاط ساختمان شماره 2 خانه سینما انجام شد پیکر جمشید ارجمند به این مکان رسید و با حضور اهالی سینما، منتقدان و اعضای خانواده او نمازی بر پیکر او خوانده شد و این منتقد فقید به آرامگاه ابدی‌اش در قطعه هنرمندان بدرقه شد.

ابراهیم مختاری (رییس هیات مدیره ) و ناصر عنصری، قائم مقام مدیرعامل خانه سینما،جهانگیر کوثری، بهمن فرمان‌آرا، محمد متوسلانی، رخشان بنی‌اعتماد، حبیب رضایی، هوشنگ گلمکانی، امیرشهاب رضویان، عزیز ساعتی، مازیار میری، حبیب اسماعیلی، علی دهباشی از حاضران در مراسم وداع با جمشید ارجمند حاضر بودند.

گزارش تصویری: یاسمن ظهورطلب