"خانه سینما" طبق روال سال‌های اخیر، با ایجاد سامانه تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی، شرایط انجام این تکلیف قانونی را برای سینماگران در خانه سینما فراهم ساخته تا در مهلت مقرر شده -پایان مرداد ماه- جهت انجام آن مراجعه کنند. درباره این اتفاق، که باعث تجمع سینماگران در محیط کوچک خانه سینما شده و علی‌رغم رعایت اصول بهداشتی، احتمال ابتلای آنها را ایجاد کرده با فرشته طائرپور، مشاور مالیاتی "خانه سینما" گفتگو کردیم.وی در این‌باره گفت: متاسفانه از یک‌سو هشدارهای دولت در مورد افزایش خطر ابتلای شهروندان به کرونا و لزوم در خانه ماندن مردم جدی‌تر شده و از سوی دیگر ادارات مختلف در سازمان امور مالیاتی -اعم از حوزه‌ها و هیئت‌های حل اختلاف- از اردیبهشت ماه تاکنون، بدون وقفه دایر بوده و محل تردد و تجمع کارمندان سازمان مالیاتی و مراجعین صنوف مختلفی بوده که مطلع شده‌اند فقط تا پایان مرداد ماه برای انجام تکلیف قانونی‌شان مهلت دارند. حتی آمار ابتلای کارمندان خود سازمان در این ادارات و فوت تعدادی از آنها نیز باعث نشده که سازمان امورمالیاتی مانند بسیاری از مراکز بخش خصوصی - که به شدت با آسیب و زیان‌های ناشی از کرونا مواجه هستند- تعطیل شوند. در نتیجه تنها کاری که از دست "خانه سینما" در این شرایط اجباری برآمده، ایجاد فضایی مختص اهالی سینما بوده که لااقل آنها را از مراجعه به کافی نت های عمومی معاف سازد.
متاسفانه معافیت مالیاتی هنرمندان به موجب قانون، با عدم رعایت شرط ارائه اظهارنامه در موعد مقرر، منتفی شده و مودی مشمول پرداخت مالیات، به تشخیص ممیزان حوزه‌ها می‌شود. به عبارتی دیگر معافیت هنرمندان (سینماگران، ناشران و اهالی موسیقی و تئاتر و هنرهای تجسمی) معافیت شکننده و متزلزلی است که با یک خطای مودی در ندادن اظهارنامه، به سرعت و به کلی باطل می‌شود. درنتیجه سال به سال بر تعداد هنرمندانی که قراربوده از معافیت مالیاتی به عنوان تنها دستاورد اجتماعی‌شان بهره‌مند شوند اما نشده‌اند، افزوده شده و آمار مراجعه آنها به سامانه ارائه اظهارنامه افزایش یافته است. پیش بینی می شود امسال در خانه سینما حدود ۱۵۰۰ مراجعه کننده داشته باشیم که قانونا معاف هستند اما باید خطر کرونا را ندیده گرفته و برای ارائه اظهارنامه‌شان مراجعه کنند تا معافیت‌شان منتفی نشود!
چرا امسال این مهلت از یک ماه به زمان بیشتری افزایش پیدا نکرده؟
ظاهرا سازمان امور مالیاتی، درخواست این تمهیل را داشته اما با آن موافقت نشده؛ شاید آقایان در مراجع تصمیم‌گیری تصور کردهاند پولی که از این طریق به خزانه دولت واریز می‌شود آن‌قدر گره‌گشای مشکلاتشان است که امکان صرف‌نظر کردن از آن وجود ندارد؛ لذا بحث جان مردم و نیازشان به دارو و تخت بیمارستان را در درجه دوم اهمیت قرار داده‌اند. تنها مساعدتی که کردهاند این بوده که ماه مالیاتی را امسال از خرداد یا تیر به خاطر اوج اپیدمی، به مرداد ماه موکول کردهاند. اما آمار روزانه مبتلایان و فوت شدگان نشان می‌دهد که اوضاع در مرداد ماه نه تنها بهتر از خرداد و تیر نیست بلکه بمراتب بحرانی‌تر هم شده. در نتیجه و متاسفانه سازمان امور مالیاتی که خود تاکنون، تعداد نگران کننده ای از مبتلایان و فوت شدگان داشته، بدون تعطیلی همچنان به کار مشغول است.
به نظر شما چه راه حلی برای کاهش خطر وجود داشته که سازمان مالیاتی به آن توجه نکرده؟
ببینید صنعت سینما، صنعت بسیار گرانی است و چندهزار فعال در ۳۳ شاخه تخصصی آماده کار دارد، آمار تولیدات سینمایی و سریال‌های خانگی نشان می‌دهد که اکثر این نیروها عملا امکان کار در هر سال را ندارند؛ با شیوع کرونا و تعطیلی سینما در تولید و نمایش، آن اقلیتی هم که کار داشته‌اند بیکار شده اند بی آنکه حمایتی جبرانی داشته باشند. اما سینما چکار کرد؟ بررسی کرد و با ابتکار "اکران آنلاین" به مقابله با این بحران تحمیلی رفت و شرایطی را ایجاد کرد که لااقل فیلم‌های تولید شده، برای مردم بی آنکه از خانه خارج شوند قابل تماشا باشد. یعنی امروز با خرید یک بلیط ۱۵هزار تومانی کل اعضای یک خانواده یا جمع های دوستانه می توانند به مدت ۸ ساعت امکان تماشای آن فیلم را داشته باشند. این یعنی تطبیق دادن خود با شرایط قهری. به نظر من سازمان امور مالیاتی هم می توانست مانند سینمای ایران، فکر کند در این شرایط بی سابقه و بحرانی، باید به راهکارهای ابتکاری و منطبق با واقعیت‌ها دست یافت و پایبندی به رسم و عادت های گذشته را موقتا هم که شده کنار گذاشت.
امروز کرونا در کلیه محاسبات و رفتارهای اجتماعی فاکتور اصلی و اول، برای انتخاب روشهای ابداعی و کم هزینه است؛ سازمان مالیاتی هم با داشتن جمع کثیری از کارشناسان حتما میتوانست به راه حل هایی بیشتر از تعویق ماه مالیاتی برسد و میزان مراجعه حضوری شهروندان از جمله مودیان هنری و سینمایی را کاهش دهد.
باتوجه به دشواری های سیستماتیک ورود به سامانه الکترونیکی سازمان مالیاتی و ادامه کار جهت تنظیم و ارسال اظهارنامه، در عمل بسیاری از مودیان امکان انجام این تکلیف را در خانه و با کامپیوترهای شخصیشان نداشته و ناچار از مراجعه به مکان های عمومی هستند، توقع می رفت سازمان مالیاتی و یا هرنهاد قانونگذار و مسئولی در این زمینه، به ابتکار عمل‌هایی دست بزند که در آن، درک مشفقانه‌تری از احوال جانی و مالی مردم دیده شود.
می توانید مثال بزنید؟
من کارشناس روزآمد کردن روشهای اخذ مالیات نیستم، اما به عنوان کسی که بیش از بیست سال است در جلسات کارشناسی سینما با سازمان مالیاتی شرکت می‌کند و به خاطر نمایندگی صنف در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی، از نزدیک شاهد وضعیت حوزه‌ها و هیئت‌های حل اختلاف هستم، پیشنهادهای پرسش گونه‌ای به ذهنم می رسد که بیشتر مربوط به مودیان سینمایی و هنری می‌شود. مثلا:
*همانطور که دولت با یک تصمیم واقع بینانه، یارانه اشخاصی که درآمد ماهیانه شان بیش از یک رقم خاص بود را حذف کرد و بار تعهدات خود را سبک کرد، آیا نمی شد در مورد مالیات هم اعلام می‌کرد کلیه افرادی که درآمد ماهیانه شان در حد همان رقم و یا کمتر بوده از مالیات و دادن اظهارنامه معاف هستند؟
* وقتی کلیه فعالیت‌های هنری و چند فعالیت دیگر، به موجب بند ل ماده ١٣٩ از پرداخت مالیات معاف هستند، آیا دولت نمیتوانست اعلام کند که با توجه به شرایط خاص فعلی، مودیانِ معاف امسال مکلف به ارائه اظهارنامه نیستند؟
* آیا وقتی تنظیم و ارسال اظهارنامه -به خودی خود- موانع و مشکلات متعدد دارد، بهتر نبود شرط گرفتن صورتحساب و تراز بانکی -که مودی را ناچار به مراجعه به بانک نیز می‌کند- امسال به مفاد اظهارنامه اضافه نمیشد و چالش جدیدی را برای مودیان ایجاد نمی کرد؟
* آیا نمی شد اعلام کرد کلیه مودیان معاف از مالیات (اعم از هنری و غیرهنری) که طی سه سال قبل، به تکلیف قانونی خود در ارائه اظهارنامه عمل کردهاند، امسال از تسلیم اظهارنامه معاف هستند و می‌توانند اظهارنامه سال٩٩ خود را همراه با اظهارنامه سال بعدشان ارائه کنند؟
* آیا نمیشد اعلام کرد فقط آن دسته از هنرمندانی که درآمدشان در سال ٩٨، به موجب قراردادهای منعقده و دریافتی‌های مستند، بیش از ۲۰۰ میلیون تومان بوده مکلف به ارائه اظهارنامه هستند؟
* آیا نمی شد اعلام کرد کلیه هنرمندانی که در سال ٩٨ هیچ فعالیت و درآمدی نداشته‌اند، از ارائه اظهارنامه معاف هستند؟
اینها پیشنهادات فی البداهه و احتمالا خامی هستند که به ذهن من می رسند، یقینا کارشناسان سازمان مالیاتی بهتر از من می توانند راه حل های مناسبی ارائه کنند که باعث شود لااقل گروه هایی از مودیان، از حضور در جمع های بیش از ده نفر در محیط های اجتماعی معاف باشند
حرف دیگری ندارید؟
چرا یک حرف دیگر هم دارم که خطاب به سازمان صدا و سیماست. تعداد زیادی از پرونده‌هایی که به هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی می‌انجامند مربوط به کسانی است که تحت قرارداد با صدا و سیما فیلمی، سریالی یا برنامه‌ای را ساخته‌اند. در تمام این پرونده‌ها، صدا و سیما رقمی را که برای تولید آن اثر به تهیه کننده متعهد شده، بعنوان پرداختی خود به حوزه مالیاتی اعلام می‌کند؛ درحالی‌که معمولا دریافت مبلغ قرارداد توسط تهیه کننده، طی چند سال صورت می گیرد و حتی گاهی نیمه کاره می‌ماند. تهیه کننده اثر، منطقا موقع تنظیم و ارائه اظهارنامه، رقم دریافت شده در هرسال خود را از محل آن قرارداد، در اظهارنامه قید می‌کند که عملا با رقمی که صدا و سیما به عنوان رقم کل قرارداد اعلام کرده تفاوت دارد. این تفاوت به تشخیص کتمان درآمد از سوی ممیز مالیاتی منجر شده و معافیت مودی را لغو کرده و او را مشمول پرداخت مالیاتی سنگین می‌کند. در واقع سازمان که براساس اعلام تعهداتش از مراکزی بودجه می گیرد، بی آنکه این بودجه را هزینه کرده باشد و به تولید کنندگان پرداخته باشد، بار سنگینی از مالیات را به موجب یک پرداخت وعده‌ای و محقق نشده، بر دوش سازنده اثر می گذارد. گاهی کارشناس حوزه مالیاتی استعلام می‌کند و سازمان ناچار از اعلام رقم واقعی پرداختی که صورت گرفته می‌شود اما حاضر نیست که این رقم را روی سامانه خود اصلاح کند و در نتیجه سازمان امور مالیاتی که تا این رقم روی سایت مربوطه قرار نگیرد آن را نمی پذیرد، دستش برای رفع تعرض یا تعدیل مالیات تهیه کنندگانی که با صدا و سیما کار کرده اند بسته می ماند.