مراسم «شب خسرو معصومی» به همت کانون کارگردانان سینمای ایران و با میزبانی موزه سینما، شامگاه یکشنبه ۲۷ بهمن ماه با حضور چهره‌های مطرح سینمای ایران برگزار شد. در ابتدای این مراسم محسن امیریوسفی رئیس کانون کارگردانان روی صحنه آمد و گفت: خوشحالم که فرصتی پیش آمد تا در شب یک کارگردان دیگر در خدمت شما باشم؛ کارگردان عزیزی که به نظرم قدر ندیده است. از سوی دیگر خوشحالم که ما توانسته‌ایم اجازه نمایش این فیلم را بعد از سال‌ها بگیریم. به‌عنوان کارگردانی که طعم توقیف را چشیده، از این اتفاق خوشحالم ولی باید بگویم این شتر دم خانه همه می‌نشیند.
امیریوسفی افزود: امیدوارم این نمایش آغازی برای اکران «خرس» باشد، چراکه این فیلم در سال رونمایی در جشنواره فجر، ۲ سیمرغ هم گرفت. باید بگویم که نمی‌دانم چه شد که جشنواره فیلم فجر به جای آنکه محلی برای نمایش فیلم‌ها باشد، به قتلگاه برخی فیلم‌ها تبدیل شده است. به ویژه اینکه در هفته گذشته شاهد اختتامیه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر بودیم که عملاً یک مراسم ختم بود! از همین رو کانون کارگردانان سینمای ایران برنامه‌ریزی کرده تا جلسات مستمر برای آسیب‌شناسی «فجر» داشته باشد.
معصومی از استعدادهای امیدبخش دهه ۷۰ بود
در ادامه مسعود جعفری‌جوزانی کارگردان سینما عنوان کرد: خسرو معصومی به‌عنوان یکی از استعدادهای امیدبخش در دهه هفتاد سینما جلوه‌ای ویژه داشت اما برخی زمان را از او گرفتند.
وی افزود: وقتی فیلمسازی مانند کیانوش عیاری فیلم می‌سازد و اثرش متوقف می‌شود، یک تکه از جان او گرفته می‌شود. خسرو معصومی هم باید سال‌ها بدود تا فیلم بسازد اما آن را توقیف می‌کنند این در حالی است که این فیلم هیچ نکته‌ای برای توقیف ندارد.
جوزانی اظهار کرد: این فیلم با استفاده از ترفندها، کات‌ها و حرکات، احساسی را در بیننده ایجاد می‌کند که زیباست. بنابراین باید افراد به صورت جمعی شاهد این فیلم باشند. جهان مدرن بدون پدیده جمعی مثل سینما نمی‌تواند ادامه پیدا کند چراکه در غیر این صورت خفقان ایجاد می‌شود وقتی جلوی نمایش‌های جمعی سینما، تئاتر و… را می‌گیریم خفقان ایجاد می‌شود.
این کارگردان با اشاره به فیلم «خرس» ادامه داد: این فیلم تکه‌ای از زندگی یک انسان است، به درک که فکر نمی‌کنید فیلم مهمی است، اما چرا این حق را از مردم می‌گیرید تا فیلم را نبینند؟ چه کسی به شما اجازه داده که به جای مردم تصمیم بگیرید که چه چیزی برای آن‌ها خوب یا چه چیزی بد است؟ ما اکثر شما را می‌شناسیم؛ نه خلاقیت دارید و نه آگاهی. چرا سعی نمی‌کنید زیر بال بچه‌های مردم را بگیرید تا هر کس در هر زمینه‌ای قدمی جلو برود؟
معصومی به بهانه معیشت فیلم بد نساخت
در ادامه کیانوش عیاری پشت تریبون قرار گرفت و عنوان کرد: چند روز پیش که خسرو تماس گرفت فکر کردم باید درباره این سانسور لعنتی حرف بزنم! اما با خودم گفتم ممکن است برخی بگویند تو اگر بیل‌زن بودی باغچه خودت را بیل می‌زدی تا «خانه پدری» دچار آن اتفاق و نمایش مسخره نشود!
وی افزود: خسرو را از دوران سینمای آزاد می‌شناسم. او همیشه افکار زلالی داشته و به بهانه معیشت فیلم‌های بد نساخته است.
عیاری عنوان کرد: تمام فیلم‌های من را قلع و قمع کرده‌اند، از همین‌رو فکر کردم به ناچار باید سریال بسازم؛ چیزی که علاقه‌ای به آن ندارم ولی حتی در ساخت سریال هم، همه هم‌وغم خودم را می‌گذارم.
این کارگردان بیان کرد: باید بگویم «خرس» فیلم تلخی است اما هر بهانه‌ای برای توقیف و سانسور آن تلخ‌ترش می‌کند. وی افزود: به یاد دارم سال ۷۳ به جشنواره وین رفته بودم، آنجا یک فیلمساز خارجی دیدم که فیلمش نمایش داده شد و مشغول صحبت بود. او در میان صحبت‌هایش کاملاً به سیستم سینمای کشور خود توهین می‌کرد؛ توهین‌هایی که ما حتی در خلوت خود به آن فکر نمی‌کنیم. من باورم نمی‌شد او توهین کند و فردا به آب و خاک خود برگردد و به فیلمبرداری اثرش ادامه بدهد، از همین رو وقتی به ایران آمدم به مسئولان گفتم ما را عقده‌ای بار آورده‌اید!
عیاری عنوان کرد: من درکی از دلیل توقف هشت ساله «خرس» و قلع و قمع فیلم‌های خودم ندارم. «خرس» فیلم تلخی است اما این موضوع هیچ ایرادی ندارد چراکه قرار نیست سینما صرفاً محملی برای نوازش تماشاگر باشد، گاهی به تماشاگر سیلی هم می‌زند گاهی با خودم می‌گویم این‌ها خل هستند که این فیلم را توقیف کرده‌اند؟ امیدوارم فیلم «خرس» به نمایش عمومی دربیاید.
معصومی برای رسیدن به قله از تله‌کابین استفاده نکرد!
علیرضا زرین‌دست فیلمبردار پیشکسوت سینما در ادامه گفت: می‌دانم که وقتی فرزندی به دنیا می‌آید و پدر انگشتان او را در دست می‌گیرد، عشقی به وجود می‌آید که این عشق باعث می‌شود پدر یک پدر فوق‌العاده باشد و فرزند می‌خواهد کاری کند که پدر به او افتخار می‌کند. فیلم ساختن هم همین است.
وی افزود: خسرو معصومی برای رسیدن به قله از تله‌کابین استفاده نکرده، او حقیقتاً به قله صعود کرده، به ویژه با «خرس» این کار را کرده است. این فیلم از جهات زیادی از فیلم‌های خوب سینما و فیلم‌های برتر خسرو معصومی است به نظرم خسرو نتوانسته به جایگاه واقعی خود در سینما برسد بنابراین آرزو می‌کنم به این جایگاه برسد و این فیلم به نمایش عمومی دربیاید تا همه بدانند «خرس» چه فیلم با ارزشی است.
فیلمساز ارزشمندی که نادیده گرفته شده است
سپس حسن حسن‌دوست تدوینگر سینما اظهار کرد: اتاق تدوین مکانی مثل مطب دکتر است؛ جایی برای نگه داشتن راز است که قرار نیست این اسرار باز شود. سال‌های زیادی که با خسرو کار کرده‌ام برای من تجربه بسیار خوبی بود و امیدوارم تأثیر مثبتی روی فیلم‌های او گذاشته باشم. می‌توانم بگویم «رسم عاشق‌کشی» و «خرس» جزو بهترین فیلم‌های اوست. نمی‌دانم چرا «خرس»؛ این فیلم تأثیرگذار توقیف شد در حالی که شمار زیادی از فیلم‌های تاریخ سینما تلخ هستند. تلخی دلیل نمی‌شود آن را سانسور کنیم. این فیلم به نظرم ماندگار است.
این تدوینگر اظهار کرد: ما درباره یک فیلمساز ارزشمند صحبت می‌کنیم که نادیده گرفته شده و این تأسف بار است وقتی یک فیلمسازی را نادیده می‌گیرند درواقع می‌خواهند او را از مردم بگیرند ولی ما می‌دانیم که این کار شدنی نیست اگر اینطور بود شهید ثالث و بیضایی را از مردم گرفته بودند اما اینطور نشد، خسرو هم برای من در همین تراز قرار دارد. می‌دانم برخی فیلم‌های خسرو در تاریخ سینمای ما ماندگار خواهد شد.
خسرو معصومی شاعر سینما است
در ادامه دکتر مختاباد از دوستان خسرو معصومی روی صحنه آمد و توضیح داد: آقای عیاری از تلخی فیلم‌های معصومی گفت ولی شعرهای نیما یوشیج هم همینطور بود. خسرو مانند نیما یک شاعر است؛ شاعر سینمایی که یک زیست بوم را تصویر می‌کند. خسرو به نظرم نیمایی دیگر در سینمای ایران است اگرچه او در این سال‌ها در غربتی تلخ قرار گرفته است اما به نظرم لازم نیست هنرمندی در طول سال ده‌ها فیلم بسازد.
وی گفت: ما در دانشگاه هنرهای دراماتیک با هم بودیم در همان جا می‌دیدم که او نگاه آتشین برای بیان دردها داشته است. او اگر حتی یک فیلم هم می‌ساخت، وجدان مخاطبان او را درک می‌کردند. من او را شاعر سینمای ایران می‌دانم.
برخی خودی‌ها دوست ندارند دیگران از پله بالا بروند
در ادامه محمدرضا دلپاک صداگذار سینما عنوان کرد: اصولاً کار ما رکورد کردن است از همین رو برای ما صحبت کردن کار سختی است. باید بگویم ما همیشه به دنبال آدم‌هایی می‌گردیم که این فیلم‌ها را سانسور می‌کنند. من فکر می‌کردم در زاویه ۳۶۰ درجه باید دنبال کسانی بگردیم که اجازه نمایش نمی‌دهند. برای مثال امسال برای «مجبوریم» همین اتفاق افتاد. اما باید بگویم در این فیلم‌ها پلانی نیست که حذف شود بلکه برخی یک شخص را سانسور می‌کنند. به نظرم این خودی‌ها هستند که دوست ندارند کسی از پله‌ها بالا برود.
این صداگذار عنوان کرد: به یاد دارم که وقتی «حاج واشنگتن» در سینما صحرا اکران شد، برخی شعار مرگ بر حاتمی سر دادند! من صدای برخی از آن‌ها را شناختم، یکی از این صداها محسن مخملباف بود. می‌خواهم بگویم از همان موقع افرادی بودند که از نمایش فیلم‌ها جلوگیری می‌کردند و نمی‌خواستند علی حاتمی و بهرام بیضایی فیلم بسازند. ما در جایی هستیم که نمی‌دانیم خودی، بیخودی، ناخودی و.. هستیم یا نه! در واقع بیشتر افکار ما سانسور می‌شوند. در آن دوره سینماگرانی داشتیم که در نطفه خفه شدند که علی ژکان و خسرو معصومی از این دسته بودند. سانسورچی‌های دیروز سینما امروز مخالف سانسور شده‌اند!
دلپاک با بیان اینکه در آن دوران آدم‌هایی که خودشان سانسور می‌کردند حالا مخالف این امر هستند و دفتر تهیه فیلم زده‌اند، اظهار کرد: خسرو، معصوم است او هیچوقت الکی سر و صدا نکرده است باید عنوان کنم وقتی فیلمی توقیف می‌شود عوامل آن هم توقیف می‌شوند. ما پشت شعور خودمان قائم می‌شویم و پشت نهادی قائم نمی‌شویم. همین موضوع باعث می‌شود تنها شویم ولی در عین حال کسانی که می‌خواهند فیلم شما را ببینند، موفق به این امر می‌شوند.
این صداگذار با اشاره به اینکه خسرو نگاه صوتی زیبایی به فیلم‌ها دارد، توضیح داد: من هشت سال پیش کار صداگذاری فیلم «خرس» را انجام دادم و باید بگویم فیلم سختی بود چراکه ما باید حال و هوای برفی به آن می‌دادیم.
وی گفت: من سی سال در سینمای ایران و با بزرگان این سینما کار کرده‌ام و می‌دانم خسرو کارگردانی جهانی است ولی در ایران زندگی می‌کند.
سپس خسرو معصومی گفت: من صحبتی ندارم اما دست تک‌تک شما را می‌بوسم. به نظرم امیریوسفی بهترین رئیس کانون کارگردانان در این سال‌ها بوده است. در این سال‌ها هروقت به کانون رفتم به او گفتم؛ «سلام رئیس»!
پس از معصومی، پوران درخشنده کارگردان سینما بیان کرد: خسرو معصومی یک فرد بی‌نظیر و از دوستان خوب و فیلمسازان خالص است. من با «رسم عاشق کشی» با او آشنا شدم و افتخار می‌کنم از اینکه همکار او هستم چراکه با انسانی رو به رو هستیم که «خسرو معصومی» نام دارد. در ادامه جمال اجلالی، محمد متوسلانی و لوریس چکناواریان هم سخنان کوتاهی درباره خسرو معصومی مطرح کردند.
در ادامه با حضور پوران درخشنده، حسن حسن‌دوست، محمدرضا دلپاک، حسین زندباف، علیرضا زرین دست، حبیب اسماعیلی، علی محمد قاسمی، سعید خانی، سیامک اطلسی و… از سوی موزه سینما از خسرو معصومی قدردانی شد.
سپس با حضور محسن امیریوسفی، وحید موساییان، محمد متوسلانی، لوریس چکناواریان، قدرت الله صلح میرزایی، رضا درمیشیان، مجید قاری زاده و… از سوی کانون کارگردانان سینمای ایران از این کارگردان تجلیل شد.
نمایش فیلم «خرس» پایان بخش این مراسم بود.