جلسهی نقد و بررسی این فیلمها نیز که در آن آثاری نظیر «بائو» (ساختهی دومی شی)، «رفتار حیوانی» (دیوید فاین و آلیسون اسنودن)، «نزدیک عصر» (لوییس بگنال)، «یک قدم کوچک» (اندرو چسورث و بابی پانتیلاس) و «آخر هفتهها» (ترهوِر خیمهنز) حضور داشتند نیز پس از پایان نمایش آنها با حضور محمد مقدم برگزار شد. محمد مقدم در ابتدای این جلسه که امیر سحرخیز اجرای آن را برعهده داشت دربارهی فیلمهای به نمایش درآمده گفت: «مهمترین امتیاز فیلمهای به نمایش درآمده این است که آنها جزو انیمیشنهای کوتاه هستند و لذت تماشای آنها حتی پس از پایان نمایش آنها نیز ادامه پیدا میکند.»
وی با اشاره به این که تماشای این فیلمهای کوتاه و هنری، ناخودآگاه باعث ایجاد مقایسه و انتخاب از میان آنها میشود گفت: «به نظر میرسد منبع الهام سازندگان فیلمهای کوتاه انیمیشن در سراسر دنیا در حال تغییر است و میتوان گفت آن نگاههای انباشته از ایدههای مهم، جهانی و انسانی دیگر وجود ندارد. ایدههایی که در گذشته بر مفاهیم ازلی و ابدی نظیر هستیشناسی سایهی سنگینی انداخته بود و متاسفانه حالا دیگر ردی از آنها نمیتوان گرفت.»
مقدم گفت: «در حقیقت، مفاهیم درون این فیلمها در حال حرکت به سوی موضوعهایی است که کمی خصوصیترند و بیشتر به مسائل درونی افراد و آدمها میپردازد تا چیزهای دیگر.»
وی سپس با اشاره به «کوچ مفاهیم ازلی به سوی خاستگاههای مینیمالیستی» که به گفتهی او در فیلمهای مورد بحث نیز نمود پیدا کرده گفت: «به همین ترتیب فیلمهای به نمایش درآمده شامل پرداختهایی هستند که شاید بهظاهر سهل و ممتنع به نظر برسند ولی در برخی موارد بسیار هوشمندانه و دقیق تولید شدهاند؛ و این برای ما که در اینسوی دنیا کار میکنیم پیامهایی دارد که باید به آنها توجه کنیم.»
مقدم در ادامهی صحبتهای خود با اشاره به «انیمیشن ملی» به عنوان «یک عبارت پرتناقض» که به گفتهی او «جهانی بودن انسان امروز را نقض میکند» گفت: «این در حالی است که در فیلمهای ما همچنان سایهی سنگین غیبت برخی عناصر به چشم میخورد و به طور حتم یکی از آنها ترس از کاربرد دیالوگ و ایجاد گفتوگو میان شخصیتهاست. نکتهای که در مقابل و در میان تولیدات خارجی چند دههی اخیر به تولید فیلمهای کلامگرایانه با ساختار مطوّل منجر شده است.»
وی سپس با اشاره به «پیشرفتهای تکنیکی چشمگیر در عرصهی تولید انیمیشنهای داخلی» گفت: «اما همین نکته باعث شده تا برخی سازندگان فیلمهای انیمیشن، بخشی از وجود خود را صرف این نکته کنند که به صورت تلویحی اعلام کنند از تواناییِ جانبخشی (انیمیت)، کاربرد تکنیکهای ماهرانه و در نهایت، مهارت فیلمسازی برخوردارند. در حالی که نیازی به تاکید بر چنین نکتههایی وجود ندارد.»
مقدم گفت: «هر فیلم در ناخودآگاه خود یک پیمان یا توافق نانوشته با مخاطب خود دارد که با ساختار خود به سوی آن حرکت میکند. ساختاری که ممکن است تکنیک در آن حتی گُم و ناپیدا باشد.»
در ادامهی جلسه، امیر سحرخیز با اشاره به این که انیمیشن «بائو» برای نخستینبار توسط یک زن مهاجر اهل کشور چین (بهنام دومی شی) کارگردانی شده گفت: «به نظر میرسد «پیکسار» با انجام چنین کاری میخواسته خود را از اتهام مردانه بودن فضای این استودیو مبرا کند.»
وی سپس با اشاره به «توجه هالیوود به مفهوم گوناگونیِ فرهنگهای مختلف» گفت: «نکتهای که در این فیلم بهصورت پررنگ دیده میشود اشاره به برخی جزییات در فرهنگ شرقی است که به عنوان مثال در موضوع نگهداری و حفاظت از فرزند نمود یافته است.»
سحرخیز سپس تولید انیمیشن «آخر هفتهها» را حاصل یاری رساندن مدیران «پیکسار» به یکی از کارکنان خود و ایجاد فضایی برای استفاده از امکانات استودیو در ساعتهای تعطیل عنوان کرد و افزود: «این همکاریها به موفقیتهای خیرهکنندهای منجر شده که دریافت جایزهی اسکار توسط انیمیشن «بائو» تنها یکی از آنهاست.»
محمد مقدم در اینباره گفت: «ویژگی قابلاعتنایی که در تمام فیلمهای به نمایش درآمده به صورت مشترک دیده میشود توجه به عنصر خانواده و بُنمایههای شرقی این فیلمهاست که میتوان گفت شاید از منظر یک فرد غربی کاملاً قابل درک نباشد.»
وی سپس با اشاره به «نگاه هوشمندانه و چینش خاص کارگردان» در ساخت انیمیشن «یک قدم کوچک» گفت: «این فیلم با وجود ظاهر آرامی که دارد، از تکنیک درخشانی برخوردار است و مفهوم مورد نظر خود را به خوبی منتقل کرده است.»
مقدم همچنین با اشاره به نقش و تاثیر تکنیک در ساخت انیمیشنهای به نمایش درآمده گفت: «به عنوان مثال اگر فیلم «بائو» با تکنیک دیگری ساخته شده بود امکان فهمیده شدن، درک و لذت بردن از آن کمتر میشد.»
وی افزود: «اتفاقاً نکتههای مورد بحث، شانس موفقیت این فیلم را بیشتر کرده و به یک استعارهی به یاد ماندنی از عناصری نظیر حفاظت، انحصار و قدرت تبدیل شده که شاید بتوان گفت از دههی 1980 به بعد تکرار نشده بود.»
مقدم در بخش دیگری از صحبتهای خود، گزندگی و طنازی تلخ و موجود در انیمیشن «رفتار حیوانی» را شبیه دیدگاه خاص وودی آلن نسبت به سینما و داستان دانست و افزود: «این فیلم از توصیههایی نظیر حرکت به سوی مفاهیم و ایدهها و روشهای ناشناخته که بسیار راهگشاست و کمتر به آن پرداخته شده است.»
مقدم در بخش دیگری از این جلسه، انیمیشن «نزدیک عصر» را «حاصل ذهن و جهانبینی یک انسان کاملاً بالغ» دانست و افزود: «ذهنهای میانمایهای که درگیر ساختارهای از قبل شکل گرفته باشد به هیچ عنوان نمیتوانند به چنین سوژهای فکر کنند؛ و از این نظر تماشای چنین فیلمی میتواند برای بسیاری از تماشاگران الهامبخش باشد.»
وی گفت: «تماشای چنین فیلمی میتواند ظرفیت ما برای تولید انیمیشن و روایت داستانهایی از این دست را یادآوری کند.»
مقدم «بائو» و «رفتار حیوانی» را شاخصترین انیمیشنهای به نمایش درآمده در این جلسه دانست و گفت: «هر دو این فیلمها از زیباییشناسی بسیار سطح بالایی برخوردارند که نشاندهندهی موقعیت و دیدگاه سازندگان آنهاست.»
وی در بخش پایانی این جلسه، «پناه بردن به آغوش رویا و ستایش آن» را «وجه مشترک فیلمهای به نمایش درآمده» توصیف کرد و افزود: «به این ترتیب میتوان خیال را پایان جهان و انتهای دنیایی که از همهی ما دریغ شده توصیف کرد. دنیایی که البته میتوانیم آن را با خیال خود بسازیم.»