مراسم تشییع سید ضیاء الدین دری برگزار شد

اهالی سینما و تلویزیون روزهای سختی را پشت سر می‌گذارند؛ آنها درست یک روز پس از به خاک سپردن یکی از اسطوره‌های عالم بازیگری ایران (عزت‌الله انتظامی)، بار دیگر دور هم جمع شدند تا با یکی از کارگردانان برجسته کشورمان وداع کنند.

مراسم تشییع پیکر سید ضیاء‌الدین دری که با ساخت سریال‌هایی چون «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» نامش را در عالم هنر جاودانه کرد، صبح امروز ـ دوشنبه ـ با حضور اهالی سینما و تلویزیون و برخی دیگر از هنرمندان و دوست‌داران آن مرحوم، در خانه سینما برگزار شد.

در این مراسم چهره‌هایی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، محمد مهدی عسگرپور، داریوش فرهنگ، رضا کیانیان، مریلا زارعی، قطب‌الدین صادقی، علی مصفا، حسام‌الدین نواب صفوی، ابراهیم داروغه‌زاده، فخرالدین صدیق شریف، امیرعلی دانایی، مسعود ده‌نمکی، محمود گبرلو، علی مسعودی، ملیکا شریفی‌نیا، اکبر رحمتی، سید محمود رضوی، اسدالله نیک نژاد، سام نوری، محمدرضا شفیعی، اصغر همت، تینا پاکروان، علی دارابی (معاون امور استان‌های صداوسیما)، رضا پورحسین (قائم مقام معاون سیما)، محمد مهدی حیدریان (رییس سازمان سینمایی وزارت ارشاد)، منوچهر شاهسواری (مدیرعامل خانه سینما)، محمد قمی (رییس سازمان تبلیغات اسلامی)، مجید زین‌العابدین (مدیر شبکه یک)، علی فروغی (مدیر شبکه سه)، شهاب اسفندیاری (رییس دانشگاه صداو سیما)، مهدی فرجی (از مدیران سابق تلویزیون)، محمد مهدی طباصبایی نژاد (از مدیران سینمایی) و محمد علی ابطحی و ... حضور داشتند.

ـ از نکات قابل توجه مراسم تشییع پیکر سید ضیاءالدین دری، حضور چشمگیر هنرمندان و مدیران سینمایی و تلویزیونی برای بدرقه‌ی یکی دیگر از بزرگان عالم هنر و نمایش بود؛ بر این اساس حضور در مراسم وداع با آقای بازیگر که روز گذشته در تالار وحدت برگزار شد، باعث نشد که مراسم امروز کم‌فروغ باشد.

ـ در بخشی از مراسم اینگونه عنوان شد که سید عزت الله ضرغامی پیشنهاد داده است که نسخه‌ای از سریال‌های کیف انگلیسی و کلاه پهلوی همراه با مرحوم دری به خاک سپرده شود.

ـ موسیقی غالب بر این مراسم، مربوط به ترانه «کیف انگلیسی» بود. قطعه «گشته خزان» با صدای علیرضا قربانی و آهنگ‌سازی فرهاد فخرالدینی، در زمان پخش این مجموعه، نقش بسیار مهمی در ماندگاری سریال تاریخی «کیف انگلیسی» ایفا کرد.

ـ در این مراسم فرزند مرحوم دری به طور رسمی اعلام کرد که فوت پدرش به دلیل اشتباهات پزشکی نبوده است بلکه روند درمانی سید ضیاءالدین دری بدون هیچ اشتباهی در بیمارستان شیراز پیش رفت.

دیگر مدل دری متولد نمی‌شود

امیرعلی دانایی ـ بازیگر ـ که در سریال «کلاه پهلوی» سید ضیاءالدین دری به ایفای نقش پرداخته بود، به عنوان نخستین سخنران به روی سن رفت.

او درباره مرحوم دری چنین گفت: او برای من همیشه جزو اولین‌هاست. من اولین کارم را با او شروع کردم و الان هم به عنوان اولین نفر باید صحبت کنم. ما یکی از مفاخر کارگردانی کشور را از دست دادیم. انسانی که قلمی شریف داشت. فکر نمی‌کنم دیگر مدل او متولد شود؛ همان طور که مدل علی حاتمی متولد نشد. در طول تمام سال‌ها او پدر سینمایی و پدر معنوی من بود. متاسفانه با اینکه پر از شور و عشق بود فرصت چندانی برای کارگردانی پیدا نکرد. حداقل ۱۲ فیلمنامه سینمایی و تلویزیونی داشت اما نتوانست بسازد.

دانایی ادامه داد: گله من این است که چرا ما از مفاخر خود نگهداری نمی‌کنیم. اگر هنرمندی مثل دری فیلم نسازد چه کسی باید بسازد. درباره دوره پهلوی کارهای زیادی ساخته شده است اما کارهای او جزو بهترین‌هاست. سیاه‌نمایی نبود و در پرداختن به تاریخ انصاف داشت. سریال «سردار سنجرخان» و «پهلوان خشمگین» از پروژه‌های آقای دری بود که متاسفانه کار نشد. خواهشمندم به جای دسته‌بندی اجازه بدهیم آدم‌ها بر اساس شایستگی خود شناخته شوند.

در گرانمایه‌ای را از دست دادیم

کامران ملکی، عضو هیات مدیره خانه سینما هم در ابتدای این مراسم بیان کرد: امروز در مراسم وداع یکی از بزرگان سینما و تلویزیون کشور گرد هم آمده‌ایم؛ بزرگی که خاطره کارهایش تا زمانی که تصویر باقی است می‌ماند.

وی ادامه داد: او در انسانیت سرآمد و الگو بود و قطعا جای خالی وی به این آسانی‌ها در فرهنگ و هنر کشور پر نمی‌شود؛ در گرانمایه‌ای را از دست دادیم. این ضایعه برای سینما و تلویزیون کشور بسیار بسیار بزرگ بود.

علی حاتمی بود و دری

رضا کیانیان که در نقش روحانی در سریال «کیف انگلیسی» سید ضیاءالدین دری ایفای نقش کرده بود، در این مراسم چنین اظهار کرد: داشتم فکر می‌کردم از سید ضیاء تعریف کنم که چه کارهای خوبی کرده است. بعد به خاطرم آمد من چرا چند سال است او را ندیده‌ام و از او دور بوده‌ام.

او سپس چنین توضیح داد: ما مردم بدی نیستیم، چرا نباید امیدوار باشیم؟ اینگونه می‌شود که یکدیگر را فراموش می‌کنیم. تقصیر ما نیست تقصیر شرایطی است که در آن قرار گرفته‌ایم.

وی افزود: سید ضیاء کارهای خوبی انجام داد. «کیف انگلیسی» سریال خوبی بود و دری خوب توانست آن را روایت کند. در این زمینه علی حاتمی بود و بعد هم او بود.

دری با غرور با ما وداع می‌کند

اسدالله نیک‌نژاد، کارگردان نیز در این مراسم در سخنانی گفت: بعد از سال‌ها دوری اولین ملاقات من با جامعه هنری همراه با مرگ دوست ۴۰ ساله‌ام بوده است. او یک رفیق هنرمند بود و من باید مثل رضا کیانیان بگویم متاسفانه ما سراغ یکدیگر را نمی‌گیریم.

وی ادامه داد: زمانی که او به همراه همسرش از انگلیس برگشت، من تا امروز حس می‌کنم همیشه همراه هم بوده‌ایم. باید خطاب به او بگویم نه تنها در تاریخ هنر باقی خواهد ماند بلکه با غرور با ما وداع می‌کند، چون فرزندان و خانواده‌ای نجیب باقی گذاشته است. ضیاء نه تنها در تاریخ هنر ایران باقی خواهی ماند بلکه با غرور با ما وداع می‌کند.

نیک‌نژاد در پایان در توصیف شخصیت فردی و حرفه‌ای سید ضیاءالدین دری گفت: او تاریخ را به جوانان ما می‌گفت. درود بر تو ضیاء، با آرامش بخواب.

خوش‌بینی‌ام را با مرگ انتظامی و دری از دست دادم

قطب‌الدین صادقی که در هر دو سریال «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» ایفای نقش داشته است، از دیگر سخنرانان این مراسم بود.

او در جملاتی اظهار کرد: من امروز و دیروز اندکی از خوش‌بینی خود را با مرگ انتطامی و دری از دست دادم. با تمام بحران‌هایی که داشتیم فکر می کردم هنوز روابط عاطفی میان ما پابرجاست اما پنهان نمی‌کنم که خوش‌بینی خود را از دست دادم.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: کار من بازیگری نیست. انقدر که تصویری که دری در نقش و کارش ساخته بود، ارزشمند بود که من بعد از «کیف انگلیسی» ۱۲ سال بازی نکردم. عمر وفا نکرد که او سریال «سردار سنجرخان» را بسازد که درباره یک شخصیت واقعی تاریخی است؛ سرداری که پوزه روس‌ها را به خاک مالید. همه‌ متخصصان فردی بهتر از ضیا را برای کارگردانی این سریال پیدا نکردند.

او گفت: اشک ریختن و اندوه کار آسانی است و باید از ویژگی‌های او گفت. او خیلی سخت‌کوش بود. از هیچ دیالوگ و میزانسنی به راحتی نمی‌گذشت. در «کیف انگلیسی» به دلیل دشواری‌های یک سکانس سرش را به دیوار کوبید. زمانی در پاریس بودیم و او آنقدر عاشق کارش بود که گاهی تا صبح نمی‌خوابید و حتی تا پای مرگ رفت.

قطب‌الدین صادقی همچنین اظهار کرد: من خیلی جاها موافق او نبودم اما به عقایدش احترام می‌گذاشتم. عزت‌الله انتظامی و افرادی مثل او سمبل هستند و تنها می‌توانیم آنها را دوست داشته باشیم. بر روحش درود می‌فرستم.

این هنرمند در پایان گفت: بزرگترین فضیلت افرادی مثل دری و انتظامی این بود که هنر را به مردم نزدیک کردند. ای کاش صفا، سادگی و خلوص دری همچنان ادامه داشت و من یک کار دیگر را با او تجربه می‌کردم. امیدوارم شرایطی در کشور ما پابرجا باشد تا امثال دری‌ها در هر نسل تکرار شوند.

«من سید هستم، اذیتم نکنید»

مریلا زارعی که سال ۹۱ در سریال «کلاه پهلوی» سید ضیاءالدین دری بازی کرده بود، در سخنانی که با فرو خوردن بغض و لحظاتی حتی با اشک همراه بود، به خانواده دری تسلیت گفت و ادامه داد: «من سید هستم، اذیتم نکنید»؛ این جمله‌ای است که بازیگرانش خیلی از او شنیده بودند. جمعه پیش، جمعه غریبی بود. هنوز در غم انتظامی بودیم که این غم صدچندان شد تا وقتی که تشییع پیکر او را در حرم شاهچراغ دیدم و دلم آرام شد.

او خطاب به مرحوم دری گفت: بله شما سید هستید و من احساس می‌کنم اینجا حضور دارید.

زارعی کارگردان «کلاه پهلوی» را چنین معرفی کرد: او هنرمند بود اما هنر، کسب و کارش نبود بلکه عشق او بود. او تحصیلکرده فرنگ بود اما عاشق کشورش بود. او زبان بیگانه را مثل زبان فارسی می‌دانست اما عاشق زبان فارسی بود. او عاشق حقیقت بود که این روزها گم شده است.

این بازیگر سینما در پایان سخنانش گفت: ما امروز جمع شده‌ایم تا با حقیقت مرگ مواجه شویم. به احترام این لحظه برای روح دری طلب آرامش و صبر می‌کنم. به احترام مردی که سال‌ها در خاک و کشورش مطالعه کرد و کار ساخت تا هنر این کشور در حد جوک و لطیفه و مطالب اینستاگرامی باقی نماند، کلاه برمی‌داریم.

دوست داشت «سردار سنجرخان» را بسازد

علی دارابی ـ معاون امور استان‌های سازمان صداوسیما ـ نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت.

او گفت: ما امروز شاهد مراسم تشییع و تجلیل یکی از ستارگان آسمان هنر ایران، دُر هنر ایران هستیم. او ویژگی‌هایی داشت که امروز همه را برای از دست دادنش متاثر کرده است. او موحد، خداجو و حق‌طلب بود و بسیار علاقمند بود که یک فیلم سینمایی یا سریال درباره حضرت زینب (س) بسازد که اجل مهلتش نداد. تشییع در حرم شاهچراغ بخشی از لطفی است که خاندان اهل بیت (ع) به او داشتند. برای اولین بار بود که در این حرم برای یک هنرمند چنین مراسم باشکوهی برگزار شد.

دارابی عنوان کرد: سید ضیاءالدین دری تعهدی مثال‌زدنی داشت. او آگاهی و دانش وسیعی از تاریخ داشت. او وفادار بی‌چون و چرا به استقلال کشور بود و دغدغه قهرمانان واقعی کشور را داشت. زمانی که ما در بیمارستان به عیادت او رفتیم، گفت که دوست دارد سریال «سردار سنجرخان» را از شهریور ماه آغاز کند.

دارابی گفت: دری به شدت بیگانه‌ستیز بود و البته نه به معنای نفی دیگران، بلکه خواهان به تصویر کشیدن آنهایی بود که توانایی دیدن آزادی کشور را ندارند و این شخصیت‌ها را در سریال‌هایش به تصویر می‌کشید.

معاون رییس صداوسیما در پایان گفت: من از طرف رییس سازمان صداوسیما و همه مدیران، این مصیبت بزرگ را تسلیت می‌گویم.

در لحظه وداع صحبت کردن دشوار است

عبدالله اسفندیاری از دوستان نزدیک سید ضیاءالدین دری که در سریال «کیف انگلیسی» او ایفای نقش کرده بود، در این مراسم در سخنانی یادآور شد: «صاعقه» از اولین فیلم‌های او، اثری سیاه و سپیدی برگرفته از افکار شریعتی بود و کارهایی مثل «سینما سینماست» را هم بعدا ساخت و بعد «لژیون» را در سال ۷۷ ساخت و با همکاری هم آن را به اتمام رساندیم. در تلویزیون نیز «باد و شقایق» را ساخت که اتفاقا مرحوم انتظامی در آن بازی می‌کرد. بعد از آن هم «کیف انگلیسی» را داشت که گل کرد و محبوب شد. هنرمندان گاهی، کارهای بسیاری می‌سازند که فقط یکی از آنها مورد توجه قرار می‌گیرد.

او در پایان چنین گفت: من برادر و رفیق خود را از دست دادم که سال‌ها با هم کار می‌کردیم. دعوا و کل کل می‌کردیم ولی دوستی‌مان همچنان برقرار بود. در این لحظه وداع صحبت کردن دشوار است.

ما پهلوانِ زنده می‌خواهیم‌

محمدرضا عرب ـ سخنگوی کانون کارگردانان سینمای ایران ـ نیز در مراسم تشییع پیکر سید ضیاءالدین دری گفت: من چند روز است فکر می‌کنم این جمعیت و همدلی چرا وقتی همه هستیم و زنده‌ایم انجام نمی‌شود؛ چرا باید کارگردانی فیلمنامه‌هایش پشت در شوراها باقی بماند و ما از فیلمنامه‌های ساخته نشده او حرف بزنیم. من اینجا اسمی از سازمان و ارگانی نمی‌آورم اما چه کسی مسؤول است. کی گفتند رأی بدهیم و ندادیم کی گفتند جنگ کنیم و جنگ نکردیم. اما چرا نباید از یک کارگردان خوب حمایت نشود؟ چرا نباید بعد از «کیف انگلیسی» اثر قابل توجهی از او ببینیم؟

وی ادامه داد: اجازه دهید تا وقتی هستیم از هم حمایت کنیم. یکی از فیلمنامه‌های او درباره یک پهلوان بود و ما پهلوانِ زنده می‌خواهیم‌. برای پهلوان مرده فقط باید سوگواری کرد.

عرب در پایان گفت: کمی در زمان بودنمان به هم توجه کنیم. با هم رفتارهای ایدئولوژیک نداشته باشیم. کمی قدر بودنمان را بدانیم.

مشکل پدرم مانند عباس کیارستمی نبود

علی دری، فرزند مرحوم دری هم در سخنانی در بخش پایانی مراسم گفت: ابتدا دعا کنیم یدالله صمدی که با مشکلی مشابه بستری است روند درمانی‌اش به خوبی طی شود. امیدواریم شفا پیدا کند و زودتر در منزلش باشد.
او سپس گفت: مساله‌ای که وجود دارد مربوط به اخبار برخی روزنامه‌ها و سایت‌هاست که شائبه‌ای مطرح شده که مشکل پدرم مشابه مرحوم عباس کیارستمی بوده است اما روند درمانی پدرم بدون هیچ اشتباهی پیش رفت و من از کادر پزشکی بیمارستان شیراز تشکر می‌کنم؛ چرا که بهترین تیم درمانی در شیراز برای درمان پدرم گرد هم آمدند.

او یادآور شد: دو سریالی که پدر ساخت، کارهای ماندگاری شدند و آقای لاریجانی بنای آنها را در تلویزیون گذاشت. آقای ضرغامی بعد از فوت پدر، گفتند پکیجی از دو سریال را در کفن پدر قرار دهیم تا کنارش باشد که تا ابد در کنارش بماند.

شعری به یاد پدر!

پایان این مراسم به شعرخوانی آناهیتا دری برای پدرش اختصاص داشت.

دختر مرحوم دری خطاب به پدرش بیان کرد: پدر! من خوشبخت‌ترین دختر دنیا هستم. امیدوارم لایق تو باشم پدر، تو توشه سال‌ها زندگی مرا گذاشتی و رفتی. رابطه عجیبی بین ما بود. من بین هیچ پدر و دختری این رابطه را ندیدم. از خدا ممنونم. او بزرگترین هدیه برای من بود.

وی ادامه داد: در لحظات هوشیاری، پدر آرزویی داشت و از من خواسته بود با هم بخوانیم. من هم در کنارش خواندم و در آن حالت فقط می‌توانست سرش را تکان دهد. تنها تاسفم این است که می‌خواستم با هم بخوانیم و دیگر نشد.

وی سپس شعری را که با پدرش همیشه می‌خواندند، بار دیگر در میان حاضران خواند.

نوای کیف انگلیسی همراه با خداحافظ رفیق خواجه‌امیری

بر اساس این گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم، حجت الاسلام سید محمود دعایی نماز میت را بر پیکر مرحوم سید ضیاء‌الدین دری قرائت کرد.

سپس با اجرای قطعه‌ای از موسیقی سریال «کیف انگلیسی» و ترانه «خداحافظ رفیق» با صدای احسان خواجه‌امیری پیکر سید ضیاءالدین دری بر دوش دوستاران و اهالی سینما و تلویزیون به سمت قطعه هنرمندان رهسپار شد.

***

سید ضیاءالدین دری که ۲۷ تیر ماه و در شرایطی اورژانسی به بیمارستان پیوند اعضای ابن‌سینا در شیراز منتقل شده بود، صبح جمعه (٢٦ مرداد ماه) به‌ دلیل نارسایی مزمن کلیوی و ضعف عضلانی در این بیمارستان فوت کرد.

به گفته‌ رییس بخش پیوند اعضای بیمارستان ابن‌سینا، عمل جراحی پیوند کبد دوم مرداد ماه بر روی این هنرمند انجام شده بود اما به دلیل ناتوانی و ضعف و نارسایی مزمن کبدی جان به جان‌ آفرین تسلیم کرد.

پیکر مرحوم دری صبح شنبه (۲۷ مرداد ماه)، پس از طواف در حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع)، با حضور جمع کثیری از هنردوستان، هنرمندان و مسئولان استان فارس و شهر شیراز تشییع و به تهران منتقل شد.

مراسم ترحیم این کارگردان روز پنجشنبه (اول شهریور ماه) ساعت ۱۴ تا ۱۵ و ۳۰ در مسجد جامع شهرک غرب برگزار می‌شود.