مجمود گبرلو در ابتدای برنامه با بیان اینکه سینماگران جوان مى‌توانند با روحیه انقلابى حرف‌هاى مردم را بیان کنند، اظهار کرد: «امیدواریم با حضور سینماگران انقلابى جوانى که به عرصه قدم گذاشتند، فضاى تازه‌اى براى بیان خواسته‌هاى مردم ایجاد کنند.»
محمدهادی کریمی؛ تهیه‌کننده و کارگردان و علیرضا شجاع‌نوری بازیگر فیلم سینمایی «کمدی انسانی» مهمانان بخش «ضیافت» برنامه بودند.
فیلمی که از فرط تراژیک‌بودن «کمدی انسانی» شد!
در بخش«ضیافت» نهمین برنامه «شب‌های شفاهی»، محمدهادی کریمی درباره چرایی برگزیدن اسم «کمدی انسانی» برای پنجمین فیلم سینمایی‌اش گفت: تراژدی آنقدر تکرار شده است که به شکل کمدی درآمده است. اصلا زاویه دیگر تراژدی، کمدی است. اوضاع جهان از فرط تراژیک بودن کمدى شده، نام فیلم هم از همین موقعیت کلى جهان آمده است.
«کمدی انسانی» به سرنوشت محتوم انسان می‌پردازد
محمدهادی کریمی در پاسخ به این سئوال که آیا در این فیلم، از دیدگاه فلسفی به سرنوشت انسان پرداخت شده است، توضیح داد: نیمه اول فیلم موقعیت‌های کمدی دارد و در ادامه به سرنوشت محتوم انسان می‌پردازد و از رنگ کمدی آن کاسته می‌شود. هر چیزی که شما را به تفکر ببرد و از احساسات جدا کند فلسفه است. این فیلم دیالکتیکی است بین فرد و جامعه‌ای که آن را احاطه کرده است.
به سینمای آسان‌پسند تن ندادم
کارگردان «کمدی انسانی» درباره کم‌کاری‌اش گفت: سینما به سمت آسان‌پسندی می‌رود. معتقدم نباید زمانی که خسته هستیم فیلم بسازیم. من در دهه شصت عاشق سینما شدم که سینما به معنای واقعی وجود داشت. هنوز طعم سینماى دهه ٦٠، سینماى رنگ، نور، طراحى چهره در خیالم هست. من نمى‌خواستم به فضاى کنونى وارد شوم. به همین خاطر سینما را با همان اصول پیش بردم و به سینمای آسان‌پسند تن ندادم.
عمر یک فیلم با پایان اکران، تمام نمی‌شود
دکترهادی کریمی با بیان اینکه از نظر من یک فیلم با پایان اکرانش تمام نمی‌شود، بیان کرد: هر کالای فرهنگی تاثیر درازمدت دارد. هر فیلمى که مى‌خواهد تفکرى را منتقل کند مسلما حیات طولانى‌ترى از اکرانش دارد. شاید به نظر برسد فیلمى بعد از اکران دیگر دیده نمى‌شود، اما شاید حتى سه دهه بعد تأثیرى بر فیلمساز جوانى بگذارد. ما دانه‌ای را کاشتیم و امید داریم که سبز شود. امید دارم در سال آینده هر کس با هر سلیقه‌ای که دارد فیلمش را روی پرده ببیند.
«کمدی انسانی» را انتخاب کردم چون به شعور مخاطب احترام می‌گذارد
علیرضا شجاع‌نوری؛ بازیگر فیلم «کمدی انسانی» درباره انگیزه بازی در این فیلم گفت: این موضوع که این فیلم راجع به تفاوت‌ها صحبت می‌کند برایم جذاب بود. باور غلطی که اکثریت جامعه به آن دامن می‌زنند و بچه را وادار می‌کنند با دست راست بنویسد و این موضوع در تمام مراحل زندگی کودک این فیلم تاثیر می‌گذارد. موضوع دیگری که در این فیلم دوست داشتم این بود که در عین‌حال که سرگرم‌کننده و قصه‌گو است، به شعور مخاطب توجه می‌کند، برخلاف بسیاری از فیلم‌ها که به شعور مخاطب توهین می‌کنند...
سینما باید آینه‌ای از جامعه برای ما باشد
شجاع‌نوری با تاکید بر لزوم ساخت فیلم‌هایی نظیر «کمدی انسانی» در سینمای ایران گفت: جامعه ما به چنین فیلم‌هایی که مخاطب را به تفکر وا می‌دارد، نیاز دارد. کوچکترین چیزی که در این فیلم وجود دارد این است که اگر تفاوتی را در کسی می‌بینید خیلی زود قضاوت نکنید. ما به فیلم‌هایی نیاز داریم که به مثابه آینه عمل کنند و اشکالات ما را نشان ندهند.
سینما فقط سرگرمی نیست!
علیرضا شجاع‌نوری در «شب‌های شفاهی» تصریح کرد: باید براى سبد کلى سینما، این فرهنگسازى شود که سینما صرفا سرگرمى‌ساز نباشد، مى‌توان در کنار فیلم‌هاى اصلى فاکتور سرگرمى را هم در نظر بگیریم. این یک استاندارد جهانى است و در همه جهان این واقعیت مورد پذیرش است و اتفاق مى‌افتد. سینما مثل معاشرت‌های ماست که متنوع است. سرگرمی بخشی از این مقوله است نه تمام آن. باید در سبد سینما همه سلیقه‌ها وجود داشته باشد. افرادی که اهل مطالعه و تفکر هستند و شعورشان را جدی می‌گیرند باید خوراکی در سینما داشته باشند.
«کمدی انسانی» قصه‌گو، تاریخی و سیاسی است
علی زادمهر؛ روزنامه‌نگار، در بخش کارشناسی فیلم، «کمدی انسانی» را فیلمی قصه‌گو عنوان کرد و افزود: این فیلم برخلاف بسیاری از فیلم‌ها که داستان ساده‌ای دارند، پیچیده است و داستان شخصیتی را تعریف می‌کند که بعد از سال‌ها به خانه کودکی‌اش باز می‌گردد و مصیبت‌ها و روند زندگی‌اش را مرور می‌کند. همچنین فیلم حین تعریف زندگی این شخصیت به فضای سیاسی و اجتماعی جامعه می‌پردازد و نگاه انتقادی نسبت به وضعیت دوران مختلف دارد.
«هادی کریمی» دو کاراکتر مجزا در سینما دارد
علی زادمهر در ادامه صحبت‌هایش گفت: هادى کریمى را مى‌توان داراى دو کاراکتر در سینما دانست. یکى کارگردان و یکى فیلمنامه‌نویس. با نگاهى به کارنامه او متوجه مى‌شویم که فیلمنامه‌هایى که به تفکر و شخصیت‌اش بیشتر نزدیک است، کارگردانى‌اش را خود به عهده مى‌گیرد. «کمدی انسانی» جز این دسته فیلم‌ها است.
همه چیز در «کمدی انسانی» سرجایش قرار دارد
زادمهر درباره بازی بازیگران در این فیلم گفت: همه شخصیت‌ها درست سرجایشان قرار گرفته‌اند اما آرمان درویش از این منظر که شخصیت اول فیلم را بازی می‌کند در درآوردن حس‌های متفاوت موفق عمل کرده است. جایی که واقعا عاشق است و یا ادای عاشق بودن را در می‌آورد کاملا از هم قابل تفکیک هستند.
باید فضای ساخت فیلم‌های متنوع به‌وجود بیاید
علی زادمهر با بیان این که «کمدی انسانی» فیلمی خانوادگی است افزود: باید اجازه ساخته شدن چنین فیلم‌هایی داده شود که مردم ببیند. شکل سبد سینمایی ما محدود شده است و نمی‌دانم اشکال از کجاست. اگر چنین فیلم‌هایی به اندازه بقیه فیلم‌ها سالن و موقعیت اکران داشته باشند مخاطب استقبال می‌کند.
سینما بدون صنوف دچار یک کسری بزرگ است
منوچهر شاهسواری؛ مدیرعامل خانه سینما، در برنامه «شب‌های شفاهی» گفت: سینمای ایران به عنوان واحدی یکپارچه و مستقل، بدون حضور صنوف حتما کسری بزرگی خواهد داشت. هر جایی که درباره سینمای ایران گفتگو می‌شود در حوزه‌های رفاهی، معیشتی، هویتی و نگاه ملی به طور طبیعی نمایندگان سینما باید حضور داشته باشند. صنف به عنوان نماینده فعالان نمی‌تواند فقط به یک بخش بپردازد و بقیه را به دیگران واگذار کنیم. ما به عنوان صنف نمی‌توانیم بگوییم به ما ربط ندارد.
سینما، ملک مشاع مردم است
مدیرعامل خانه سینما در پاسخ به این سئوال محمود گبرلو، که آیا با واگذاری کل سینما به خانه سینما و اهالی سینما موافق هستید، گفت: اگر بگویم بله؛ زیاده‌خواهی است و اگر بگویم نه؛ تواضع است. تعادل بهترین چیز است. سینمای ایران ملک مشاء ملت ایران است. همه حق دارند اظهارنظر کنند و براساس تفکرات‌شان ایده و پیشنهاد ارائه دهند. اما درباره واگذاری سینما به اهالی سینما در در بعضی موارد این توانایی را داریم و در بعضی موارد خیر.
سینمای ایران نیازمند مفاهمه است؛ حذف معنا ندارد
منوچهر شاهسواری با بیان اینکه، آنچه که ما به عنوان سینمای ایران با آن مواجه هستیم محصول انقلاب است؛ افزود: اینکه در گذشته سینماگران و فیلم‌های خوبی داشته‌ایم را نباید فراموش کنیم اما آنچه امروز از سینمای ایران می‌شناسیم محصول انقلاب است. اگر این واقعیت اثبات شده را بپذیریم که سینما بعد از انقلاب به عنوان پیش‌ران مقوله فرهنگی عمل کرده است متوجه می‌شویم که مسئولیت سنگینی داریم. ما همان اندازه که جزء سینما هستیم، بخشی از مردمیم. حاکمیت نیز اینگونه است. اهالی سینما، حاکیمت و مردم به مثابه سه ضلع مثلث هستند که همه باید به تامین نیاز مردم کمک کنند. همه ما باید کمک کنیم. اگر بپذیریم ما یک ارگانیزم یک پارچه هستیم حذف معنی ندارد. اگر این وحدت را بپذیریم گفتگو به معنای مفاهمه صورت می‌گیرد.
مخاطبان سینما قابل تفکیک نیستند
مدیرعامل خانه سینما درباره سلایق متنوع مردم به عنوان مخاطبان سینمای ایران، گفت: من مردم را قابل تفکیک نمی‌دانم. تصور من این است که آدمیزاد با نیازهای متعدد و متغیری مواجه است. تمرکز بر هرکدام از این خواسته‌های متفاوت تمرکز درستی است. ما نمی‌توانیم بگوییم فیلم می‌سازیم برای یک قشر معین، ما فیلم می‌سازیم برای همه مردم. مردم به تناسب زمان و مکان نیازشان را برطرف می‌کنند. بپذیریم که اگر امروز فیلم کمدی خواهان بیشتری دارد مردم نیازمند آن هستند و باید جامعه‌شناسان به چرایی آن پاسخ دهند.
همه ارکان موظف به مشارکت در سینما هستند
مدیرعامل خانه سینما گفت: من موافقم که فیلم‌های ما تنوع موضوعی ندارند. باید برای این مشکل راه‌حل پیدا کنیم و با یک درک حرفه‌ای و چشم‌انداز روشن برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. شاهسواری در پاسخ به این سئوال گبرلو که چه کسی باید این کار را انجام دهد گفت: سینماگران، دولت به عنوان قوه مجریه و حاکمیت به عنوان سمبل ملی باید در یک گفتگوی مفاهمه‌آمیز این راه‌حل را پیدا کنند. اما اگر هرکس ظن خود را داشته باشد، کاری از پیش نخواهیم برد. همه ارکان موظف به مشارکت در سینما هستند.
سینما تبدیل به یک پیشه شده
منوچهر شاهسواری با اشاره به اینکه نگاه ما به سینما باید فراتر از یک کار حرفه‌ای باشد اضافه کرد: ما هویت سینما رابه یک پیشه تقلیل داده‌ایم. ما از جهت بررسی مفاهیم و پرداختن به موضوع‌ها از دو سو بازار و دایره ممیزی تحت فشار هستیم. مسئله ممیزی یک امر عام است و به ارگان خاصی اشاره نمی‌کنم.
برای جهانی شدن باید اول بازار داخلی داشت
مدیرعامل خانه سینما با بیان اینکه سینما بیشتر از اینکه معضل باشد، راه‌حل است ادامه داد: ما باید این موضوع بپذیریم که سینما آن سوی جهان نیست و همینی است که در کشور داریم. بپذیریم که برای ورود به بازارهای بین‌المللی ابتدا باید بازار داخلی را به اشباع برسانیم. این‌ها فقط از عهده اهالی سینما بر نمی‌آید و ساختار نظارتی ساختار صنفی درست می‌خواهد.
انشقاق گرفتاری اصلی سینماست
منوچهر شاهسواری در گفت‌وگو با محمود گبرلو در «شب‌های شفاهی» گفت: سینما محصول خلاقیت، اراده و نیروی انسانی است و ما هر سه عنصر را داریم. انشقاقی که وجود دارد گرفتاری ماست. من به نوبه خود تلاشم را برای کم کردن این انشقاق کرده‌ام که صنف با کمترین اختلاف اداره شود. زمانی‌که من مسئولیت خانه سینما را پذیرفتم مراقبت، رونق و ارتقا سه شرطی بود که گذاشتم. زمانی که از مراقبت حرف می‌زنم همه وجوه آن را می‌گویم. منظورم از رونق، تنوع تولید، چینش، ایجاد بازارها، تضمین و ورود به بازارهای جدید است. برای ارتقا و اجرایی شدن هم این دو نیاز به یادگیری داریم.
دنبال رونق صنوف نیستم، به رونق حرفه فکر می‌کنم
مدیرعامل خانه سینما درباره چرایی اینکه در این سال‌ها خانه سینما نسبت به صنوف منفعل عمل کرده است گفت: من دنبال رونق صنوف نیستم بلکه دنبال رونق حرفه‌ام هستم؛ به جای اینکه نگاه تسهیلاتی و کمک‌رسانی داشته باشم. همچنین در این مدت همه موانع بیمه تامین اجتماعی را برای اعضا خانه سینما برداشته‌ایم و در صندوق اعتباری هنر حضور داریم. در حال برطرف کردن دیگر معضلات هستیم. ما باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که به لحاظ نسلی بخشی از همکاران ما در طول زمان از دایره حرفه‌ای خارج می‌شوند و به دلیل نبود یک نظام رفاهی تامین‌کننده با مشکلاتی مواجه می‌شوند این موضوع که به همه اقشار جامعه مربوط می‌شود. همچنین این حرفه متنوع است و 32 صنف با نیازها و مشکلات متنوع در خانه سینما فعال هستند.
نیمه اول سال آینده تغییر ساختار خانه سینما اتفاق می‌افتد
مدیرعامل خانه سینما درباره تغییر ساختار خانه سینما توضیح داد: سال‌هاست که تغییر ساختار خانه سینما و تطبیق آن با نیازهای امروز جامعه مورد بحث است. با توجه به اینکه این ساختارها مربوط به بیست و هفت سال پیش است با یک گروه مشاوره و پژوهشگران توافقاتی انجام داده‌ایم که امیدواریم در شش ماه آینده این ماجرا به سرانجام برسد.
ما نیازمند تصویب قانون در مجلس هستیم
منوچهر شاهسواری در بخشی از «شب‌های شفاهی» گفت: گروهی را در برنامه تغییر ساختار خانه سینما به کار گرفته‌ایم که قراردادهای تیپمان را تغییر دهیم. البته برای اجرایی کردن این امور به قانونی که از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شود نیاز داریم. بدون داشتن یک قانون مادر هر کاری بکنیم ممکن است با موانعی برخورد کنیم.
خانه سینما با موضع‌گیری مخالف است
منوچهر شاهسواری در توضیح سکوت خانه سینما در مورد بسیاری از مسائل گفت: ما می‌توانیم دو رویه را در پیش بگیریم . یک روش، رسانه‌ای کردن است و دیگر اینکه در داخل خودمان امور را حل کنیم که ترجیح ما این است در داخل خودمان، به حل معضلات بپردازیم.
سینمای ایران انحصار برنمی‌دارد، سرمایه پاک می‌خواهد
دبیر موقت شورایعالی تهیه‌کنندگان در برنامه «شب‌های شفاهی» گفت: آنچه مهم است این است که ما در حوزه تولید و پخش نیازمند چشم‌انداز، رویه‌ها و دیدگاه‌های جدید هستیم. در حال حاضر گروه‌های تهیه‌کنندگان سینما با هم کنار آمده‌اند، بحث‌ها و جدل‌ها را کنار گذاشته‌اند و در حال تدوین این چشم‌انداز برای کار خودشان هستند. ما نیازمند مطالعه، تحقیق و پژوهش بودیم و در حال حاضر متون مهمی آماده شده است. سازمان سینمایی هم همکاری‌های جدی با ما دارد. همچنین این موضوع را درباره توزیع هم انجام خواهیم داد. سینمای ایران انحصار بر نمی‌دارد و به سرمایه پاک نیاز دارد.
اقتباس را به عنوان عنصر حیاتی به سینما برمی‌گردانیم
مدیرعامل خانه سینما به ساماندهی سیستم بانک فیلمنامه خانه سینما اشاره کرد و افزود: باید همه فیلمنامه‌های بانک فیلمنامه مورد مطالعه قرار بگیرند، ولو اینکه دو فیلمنامه از آن‌ها قابل ساختن باشند. فیلمنامه خوب مثل سوزن در انبار کاه است. همچنین در حال طراحی هستیم که اقتباس در سینمای ایران را به عنوان عنصر حیاتی به کار بگیریم.
بپذیریم که سینما، نشانه اقتدار هویتی و ملی است
منوچهر شاهسواری در پایان صحبت‌هایش در «شب‌های شفاهی» تاکید کرد: همه ما در یک کشتی هستیم. سینمای ایران به وجود همه نیاز دارد. این ارگانیزم یکپارچه را اگر قیچی کنیم در حق آینده کشور جفا می‌کنیم. ما باید بپذیریم سینما راه‌حل و نشانه اقتدار هویتی و ملی ماست. ما موظفیم درک روشنی از این ماجرا داشته باشیم به یکدیگر اعتماد کنیم و با هم به گفتگو بپردازیم. آنقدر سیاهه یأس روی در و دیوار این شهر آویزان نکنی