کتاب مجموعه نقدهای خسرو دهقان با عنوان "نسیه و نقد" در خانه سینما رونمایی شد

در این مراسم ابتدا سیروس الوند به عنوان قدیمی ترین دوست خسرو دهقان به نقل خاطراتی 50 ساله از وی پرداخت و سپس جابر قاسمعلی با قرائت یکی از نوشته های قدیمی دهقان در مورد خودش برای حضار صحبت کرد. در ادامه احمد طالبی نژاد به ویژگی های شخصیتی و نوشتاری خسرو دهقان اشاره کرد و در خاتمه سخنرانی ها، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما ضمن بر شمردن اهداف فرهنگی هنری خانه سینما در جهت حمایت از آثار مکتوب سینمایی، به ویژگی های آیین های رونمایی این آثار در خانه سینما پرداخت و از خسرو دهقان به خاطر برگزاری این مراسم در خانه سینما و همچنین پذیرفتن دبیری هفتمین دوره جایزه کتاب سال سینمایی ایران قدردانی کرد.
مراسم رونمایی "نسیه و نقد" سپس با سخنان حسن حسینی(نویسنده، مترجم و منتقد با سابقه سینما) و همچنین شهریار توکلی (مدیر و مسوول انتشارات حرفه هنرمند) به بحث و گفتگو در مورد محتوای کتاب اختصاص یافت و پس از آن خسرو دهقان طی سخنانی از خانه سینما و همه میهمانان و هنرمندان برای حضور در این آیین تشکر کرد.
فیلم "نسیه و نقد" که مستند پرتره از خسرو دهقان است و توسط پیام مستوفی و مرجان گلستانی ساخته شده پایان بخش این مراسم بود که مورد استقبال حضار قرار گرفت.

مشروح گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران را از این مراسم ملاحظه بفرمایید:

 سیروس الوند در این مراسم گفت: ما با هم کار نکرده‌ایم اما همیشه همدیگر را دنبال می‌کردیم. او با موافقت عمویم عباس پهلوان و پرویز دوایی کار خود را در مجله فردوسی آغاز کرد که نقدهای تند و گزنده‌ای هم می‌نوشت. من مدت‌ها منتظر بودم که کتابی از او منتشر شود و حالا از این اتفاق خرسندم.

در ادامه این مراسم مراسم جابر قاسمعلی از همکاران و دوستان نزدیک خسرو دهقان با بازخوانی یادداشتی از دهقان با عنوان «ادامه بازی‌های کودکی» از او یاد کرد.

همچنین احمد طالبی‌نژاد نویسنده و منقد سینما در سخنانی گفت: سخت است از دهقان حرف بزنم. من شاگرد او می‌دانم خودم را، آقای دهقان مدعی شده‌اند که من را کشف کرده‌اند، اما واقعا این‌طور نبود. من به قلم شیرین ایشان حسادت می‌کنم و البته ایشان هم گفته است که من از این کشف پشیمانم اما من می‌دانم که گاهی هم به این کشف افتخار می‌کند و به هر حال گذشت زمان نشان می‌دهد که او چه نقشی در پیدایش من داشته است. احساس غرور می‌کنم که کاشف من هستند، البته من کاشف زیاد دارم نمی‌دانم چرا.

منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما نیز گفت: خسرو کاشف من نیست اما یکی از رفقای دلبسته من است که از این بابت خیلی خوشحالم. دوستی‌ای که از سینما آغاز شود خیلی لذت‌بخش است و من از خسرو بسیار آموخته‌ام. خسرو جزو کسانی است که نسبت به سینما دانایی دارد و آنانی که با او دمخورند می‌دانند که این شوخی‌های او از جهان تلخ فلسفی درون وی می‌آیند.

شاهسواری تاکید کرد: اگر تمام نقدهای دهقان با تمام گزندگی‌ها برای‌مان لذت‌بخش است از یک دانایی اثربخش می‌آید و به همین دلیل آن را می‌پذیریم و لذت می‌بریم که از دانایی منشا می‌گیرد. ما به احترام دانایی موثر خسرو اینجا جمع شده‌ایم.

 در ادامه شهریار توکلی، مدیر انتشارات حرفه هنرمند، اظهار کرد: انتشار این کتاب از چند جهت خوشحالم می‌کند و برایم مایه افتخار بود که اولین کتاب سینمایی خسرو دهقان را ما منتشر کنیم. این کتاب برای من عزیز است و برایم یک جایگاه شخصی دارد.

 او در ادامه گفت: وقتی استارت این پروژه را زدیم با حجم عظیمی از نوشته‌های ایشان مواجه شدیم و تصمیم گرفتیم که دست به غربالگری و انتخاب بزنیم و مجموعه کارهای وی را به صورت مجلدات متعدد در نظر بگیریم و در گام اول کتابی در باب نقدهای سینمایی وی درباره کارگردانان منتشر کنیم و به ترتیب زمانی هم آنها را تدوین کنیم.

در بخش دیگری از این مراسم، حسن حسینی مدرس سینما با بیان اینکه اولین بار خسرو دهقان را سال ۱۳۶۹ دیده است، گفت: آن زمان ما یک کانون فیلم با نام خانه فرهنگ فیلم داشتیم که اولین کانون فیلم پس از انقلاب بود و هفته‌ای یک فیلم ۳۵ میلیمتری در سینما دایانا و ماهی یک فیلم ۷۰ میلیمتری در سینما آتلانتا نمایش می‌داد که در بهار سال ۱۳۷۰ از خسرو دهقان و برادرش بهرام دهقانی به همراه شهرام جعفری‌نژاد دعوت کردیم که بیایند و راجع به فیلم ریوبراوو صحبت کنند و در این برخورد اول خسرو  به نظرم پرشور و عبوس آمد، اما جالب است که برای من برخورنده نبود چرا که خواننده نوشته‌های خسرو بودم و همانطور که دوستان اشاره کردند، اهل طنز دارای تلخ‌اندیشی در جهان‌بینی‌شان هستند.

او افزود: کم کم با خسرو دوست شدم و در سال ۱۳۷۳ بود که او از من دعوت کرد درباره تیم برتون در کلاس‌هایش صحبت کنم و جالب است که خسرو از تیم برتون بدش می آمد و بدش می‌آید اما حاضر شد که شش ساعت وقت کلاسش را در اختیار من بگذارد که درباره این کارگردان صحبت کنم. البته من به رسم جوانی خیلی ملتفت این موضوع نبودم اما بعد که متوجه شدم عرصه نقد، عرصه بندبازی هاست و اگر عضو باندی نباشید از نظر آنان حق حیات هم ندارید، فهمیدم که وقتی کسی هم‌سلیقه شما نیست اما اجازه می‌دهد که بیایید و از وقت کلاسش استفاده کنید، نمودی از دموکراتیسم است و من این را در خسرو دیدم.

حسینی با بیان این‌که از سال ۱۳۶۳ و ۱۳۶۴ خواننده نقدهای خسرو دهقان بوده‌ است، اظهار کرد: اولین نقدی از او که روی من تاثیر گذاشت، نقدی بود که بر فیلم «دونده» امیر نادری نوشته بود و در این کتاب هم تجدید چاپ شده است؛ من این فیلم را دوست نداشتم و به عنوان نوجوانی که خیلی مرعوب بودم تا نظرم را درباره این فیلم ابزار کنم، برایم دلگرم‌کننده بود که می‌توان فیلمی را دوست نداشت و نظر خود را هم درباره آن ابراز کرد.
این منتقد سینما با اشاره به آثار منتشرشده از خسرو دهقان در مجله دفترهای سینما گفت: دو مورد از نقدهای بسیار مهم آن نسل از منتقدان ایرانی از جمله نقد دهقان به فیلم «سرباز اسلام» ساخته زنده‌یاد امان منطقی و نقد دیگرش به فیلم «پرواز در قفس» ساخته حبیب کاووش در این مجله منتشر شده‌ و جالب است که فیلم‌هایی که از نظر همه فیلم‌فارسی هستند و ارزش نقد ندارند، یک منتقد از نگاه تحلیلی و از وجوه مختلف سعی کرده به آن‌ها بپردازد.

او با اشاره به نقاط عطف کار خسرو دهقان در دهه ۶۰ خورشیدی، اظهار کرد: دهقان یادداشت کوتاهی درباره فیلم «یک قدم تا مرگ» ساخته زنده‌یاد ساموئل خاچیکیان دارد که به اهمیت تاریخی این فیلم اشاره کرده و در آن سال‌ها، نخستین بار است که یک منتقد به چنین موضوعی اشاره می‌کند چرا که در آن دوره اگر کسی درباره کمتر از سهراب شهید ثالث صحبت می‌کرد، اصلاً قابل قبول نبود چه رسد به اینکه کسی درباره خاچیکیان صحبت کند و اهمیتی برای او قائل شود، حرکتی جلوتر از زمان بود.

حسینی افزود: اگر بخواهم کارنامه دهقان را جمع‌بندی کنم، باید به مقاله‌ای که سال‌ها پیش درباره جرج اورول خواندم اشاره کنم که عنوان متناقض‌نمای «آنارشیست محافظه‌کار» را بر خود داشت و کارنامه دهقان را می‌توان با این عنوان توضیح داد.

او در ادامه بیان کرد: خسرو دهقان محافظه‌کار است به این دلیل که در دوران اوج نقد فیلم در دهه ۷۰ میلادی، سال‌هایی را در انگلستان سپری کرده و با مکتب نقد فیلم آن سامان آشناست که همیشه پای بر زمین داشته است، و از این جهت آنارشیست است که در دهه ۶۰ خورشیدی، از جریان اصلی نقد فیلم جدا بود و تک‌صدایی بود که جریان اقلیتی را در کنار چهره‌هایی همچون داوود مسلمی و بهزاد رحیمیان شکل می‌داد.

نویسنده کتاب «فرهنگ کوچک وحشت» با بیان این‌که خسرو دهقان پرچمدار نقد زنده‌یاد عباس کیارستمی است، گفت: او پرچمدار مبارزه با کیارستمیسم در سینمای ایران است و نکته مهم در اینجا این است که عزیمتگاه خسرو در نقدهایش، سینما بود اما در سالهای بعد عده‌ای آمدند و نقدهایشان را شخصی کردند که برای خارج شدن از این فضا که به معنای مرگ نقد است، یک کار می‌تواند بازگشت به فضایی باشد که در نقدهای خسرو دیده می‌شود.

حسینی با بیان این‌که خسرو دهقان کاشف ابراهیم حاتمی‌کیا است، اظهار کرد: من دوستدار فیلم‌های حاتمی کیا نبوده و نیستم اما با هر معیاری که در نظر بگیریم او از کارگردانان تاثیرگذار در سه دهه اخیر ایران است و خسرو دهقان در یادداشتی به فیلم «هویت» ساخته حاتمی‌کیا که تولید تلویزیون بود و کسی هم چندان متوجهش نشد، اشاره می‌کند و آن را متفاوت از کار سایرین می‌داند.

او در پایان با بیان این‌که خسرو دهقان اهمیت ویژه‌ای برای تاریخ سینما قائل است، گفت: همین موضوع سبب شد که توجه من به سینمای کلاسیک هالیوود بیشتر جلب شود و تاکید بر اهمیت کارگردانی مانند هوارد هاکس را هم مدیون ایشان می‌دانم.